Η Μέλπω Αξιώτη, μια από τις πιο σημαντικές φωνές της ελληνικής λογοτεχνίας, γεννήθηκε το 1905 από πλούσια και επιφανή οικογένεια της Μυκόνου. Την περίοδο 1918-1922 φοίτησε στη Σχολή Ουρσουλινών της Τήνου. Ο παππούς της υπήρξε μελετητής και μεταφραστής της ρωσικής φιλολογίας και ο πατέρας της ίδρυσε το Ωδείο Πειραιώς.

Το πρώτο της βιβλίο, Δύσκολες Νύχτες, έλαβε το 1938 το βραβείο καλύτερης γυναικείας πεζογραφίας. Έγινε κομμουνίστρια και έζησε δεκαοκτώ χρόνια στην εξορία (Παρίσι, Βερολίνο, Βαρσοβία, Σόφια). Το βιβλίο της Εικοστός Αιώνας μεταφράστηκε σε πέντε ευρωπαϊκές γλώσσες, και την έκανε διεθνώς γνωστή. Παράλληλα, κέρδισε τη φιλία και την εκτίμηση των πιο διακεκριμένων Ευρωπαίων διανοούμενων της αριστεράς: του Λουί Αραγκόν, του Πολ Ελυάρ, του Πάμπλο Πικάσο, του Πάμπλο Νερούδα, κ.ά.

Έζησε πάντα σε κάμαρες ξενοδοχείων, σε σπίτια φίλων που τη φιλοξενούσαν, ποτέ σ' ένα δικό της σπίτι -είχε απαρνηθεί την περιουσία της, τίμημα της ιδεολογίας της κι αυτό. Πεθαίνει το 1973, στα 68 της χρόνια, σε οίκο ευγηρίας, κηδεύεται με έξοδα της εκδότριάς της, Νανάς Καλλιανέση, και μόνο μία πρωινή εφημερίδα κυκλοφορεί με την είδηση του θανάτου της. Η εκφορά σύντομη κι απλή, γράφει ο Μένης Κουμανταρέας, όπως απλή κρατήθηκε κι εκείνη σε όλη της τη ζωή. Παρόντες λίγοι ομότεχνοι, ξεχωρίζει ο Γιάννης Ρίτσος. Καθόλου βέβαια τα λογοτεχνικά σωματεία, οι παράτες και οι λόγοι της δεκάρας. Θα αργήσει να πάρει τη θέση της.

Τα κείμενα της Μέλπως Αξιώτη διδάσκονται στα πανεπιστήμια της Ευρώπης (Παρίσι, Βερολίνο, Ζυρίχη), τώρα και στα ελληνικά. Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος χαρακτήρισε το ιδιαίτερα προσωπικό ύφος της γραφής της ως «αξεπέραστο πρότυπο για την ελληνική λογοτεχνία».